سی و چهار روز از شروع جنگ عراق با ایران گذشته بود. خرمشهر به رغم مقاومت تمام عیار با بمباران سنگین دشمن سقوط کرد.هجده ماه از اشغال شهر گذشته بود. ایران در فکر عملیاتی بود تا بتواند شهر را که یکی از محورهای مهم جنگ بود، باز‌پس‌گیرد. در این صورت، دیگر عراق برگ برنده‌ای نداشت تا علیه ایران اقدام کند.



الی بیت المقدس



دفاع از بصره،‌ اهمیت حفظ خرمشهر را‌ برای عراق دو‌چندان کرده بود به همین جهت قوایش را در خرمشهر تقویت کرد زیرا اطمینان داشت عملیات آزاد‌سازی خرمشهر در پیش است. در چنین شرایطی و پس از عملیات فتح المبین ، عملیات «الی بیت المقدس» طراحی شد. این عملیات، نقاط شاخصی از جمله جاده اهواز-خرمشهر، خرمشهر و بندر آن، هویزه، هورالهویزه، کارون و کرخه کور، پادگان حمید و رودخانه‌های اروند را در بر‌می‌گرفت. مناطق عملیات به جز جاده خرمشهر-اهواز مسطح بودند به همین دلیل برای رزمایش زرهی مناسب بودند اما از آنجایی که در دید دشمن قرار داشتند برای حرکت نیروهای پیاده نامناسب بودند. سرانجام عملیات، چهل روز پس از عملیات فتح المبین در  ۳۰ ‌دقیقه بامداد روز دهم اردیبهشت‌ ۱۳۶۱ آغاز شد.



تیپ ۴۱ ثارالله



پس از عملیات فتح المبین، حاج قاسم سلیمانی، فرمانده جوان تیپ ۴۱ ثارالله، یگان‌های خود را به حمیدیه منتقل کرده بود. قبل از شروع عملیات «الی بیت‌المقدس»، او خودش به تک تک واحدها سر زده و نیروهایش را ارزیابی کرده بود حتی زمانی که جانشینش نقشه عملیات را  در سنگر برای رزمنده‌ها توضیح می‌داد با لباس بسیجی در آن جلسه حضور داشت تا تسلط و اشراف فرماندهان و رزمند‌ه‌ها را بسنجد! حضور دائم و پررنگ فرمانده در خط مقدم از آغاز تا پایان عملیات مایه قوت قلب رزرمندگان شد.



نقش تیپ ۴۱ ثارالله در عملیات الی بیت المقدس



در مرحله اول عملیات، تیپ ۴۱ ثارالله باید با عبور از رودخانه کرخه‌کور، خطوط دفاعی دشمن را می شکست و  در مراحل بعدی  ماموریت داشت با پیش‌روی در امتداد جاده اهواز-خرمشهر، پادگان حمید را آزاد کند و تا مرز بین‌المللی پیش روی کند. در روز اول عملیات، در همان ساعات آغازین، رزمندگان موفق شدند خاکریز اول و دوم دشمن را تصرف کنند اما تیپ‌های مجاور نتواستند پیش‌روی کنند و به آن‌ها بپیوندند. در نتیجه، با روشن شدن هوا، گردان‌های تیپ ۴۱ ثارالله که در مواضع دشمن بودند، در محاصره قرار گرفتند. جنگ سخت میان رزمندگان و نیروهای بعثی سبب شد گردان‌ها به خاکریز اول عقب نشینی کنند. فشار نیروهای زرهی و پیاده دشمن لحظه به لحظه شدیدتر می شد. دفاع جانانه رزمندگان با تعداد زیادی شهید و مجروح تا ظهر روز دوم ادامه یافت. در نهایت دشمن بعثی غلبه کرد، خاکریز اول را پس گرفت و تیپ ۴۱ ثارالله مجبور شد به موقعیت قبل از عملیات بازگردد.



روز هجدهم اردیبهشت، مرحله دوم عملیات آغاز شد. پیش‌روی موفق نیروهای ایرانی سبب شد که لشکرهای عراقی متوجه خطر شوند و برای حفظ موقعیت خود صحنه مبارزه با تیپ ۴۱ ثارالله را خالی کنند. به موجب این عقب‌نشینی، رزمندگان تیپ ۴۱ ثارالله تواستند تا مرز بین‌المللی پیش‌روی کنند. آن ها ضمن بازپس‌گیری پادگان حمید تا نقطه صفر مرزی در منطقه کوشک پیش رفتند و همان جا خط دفاعی تشکیل دادند. حاج قاسم و رزمندگان، این صحنه‌های درخشان را در حالی رقم زدند که سه گردان از همرزمانشان حضور نداشتند و همان زمان، به همراه تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) برای آزادسازی شلمچه با دشمن می جنگیدند.



مرد میدان



مرحله چهارم عملیات بود. نفس عراق در خرمشهر به شماره افتاده بود. نیروهای ایران پشت دروازه شهر متمرکز شده بودند. از آن سو تانک‌های دشمن در کوشک موضع گرفته بودند.کوشک یکی از نقاط مرزی بود که دشمن نمی‌خواست جزو مرز باشد و از سلطه‌اش خارج شود. جنگ سختی در جریان بود. تاب‌آوری و مقاومت حاج قاسم سلیمانی و رزمندگان تیپ ۴۱ ثارالله قاب نابی از حماسه و دلاوری است. دشمن قصد داشت در این جبهه، رخنه ایجاد کند تا جاده اهواز-خرمشهر تهدید شود. در این موقعیت، ذکاوت و تیزبینی حاج قاسم چاره‌ساز شد. گروه شکار تانک ثارالله یکی از تدابیر حاج قاسم در این جنگ نامتقارن بود. این



گروه از ابتکار‌های حاج قاسم بود که در عملیات فتح المبین ایجاد شد. بیشتر رزمندگان این گروه آرپی‌جی‌زن بودند که با استفاده از موتورهای تریل تانک های دشمن را هدف قرار می‌دادند. در این عملیات، رزمندگان این گروه با دستور حاج قاسم به مواضع دشمن حمله کردند و توانستند سی و هفت تانک ارتش بعث‌ را منهدم کنند. نیروهای عراقی دچار وحشت شدیدی شدند و نتوانستند واکنش مهمی نشان بدهند. برای دشمن رمقی نماند، مجبور شد عقب نشینی کند.



نصر عظیم



دشمن سعی داشت با حمله به شلمچه، حلقه محاصره خرمشهر را بشکند اما این حمله‌ها به اراده‌های فولادی وآهنین ایرانی  برخورد می‌کرد و هیچ دستاوردی نداشت . افسران و درجه‌داران و سربازان عراقی از خرمشهر فرار کرده بودند، تعدادی از نیروهای عراقی هم با قایق در تاریکی شب قصد فرار داشتند اما بیشتر قایق‌ها هدف تکاوران نیروی دریایی ایران گرفت و همه سرنشینان آن‌ها غرق شدند.



۲۴ ساعت از محاصره کامل شهر گذشته بود. مقاومت عراق درهم شکست. رزمندگان ایرانی وارد خرمشهر شدند و نیروهای عراقی که راهی جز اسارت یا فرار نداشتند، به اسارت  نیروهای ایرانی درآمدند.سرانجام، ساعت ۲ بعدازظهر پس از ۱۹ ماه، قلب ایران به شوق فتح خرمشهر ، لبریز از شادی شد. امام امت، این پیروزی را «نصر عظیم» نامید و ارتش اسلام را به «ما رمیت اذ رمیت ولکن الله رمی» نشان‌دار کرد.



۳۱ تیر ۱۳۶۷



چهار روز پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸، رژیم بعث عراق، حمله‌ای از طلائیه و شلمچه به سمت خرمشهر آغاز کرد. هدف اصلی عراقی‌ها تصرف خرمشهر  و کسب امتیاز بیشتر در مذاکره بود. در آن روز حاج قاسم سلیمانی سه گردان از لشکرش را به سرای حسینیه فرستاد. دشمن با ستونی از تانک به سرای حسینیه رسیده بود. تعداد تانک‌ها به قدری زیاد بود که قابل شمارش نبودند. حرکت دشمن از طریق هلی‌کوپتر هدایت می شد و تانک‌ها به طور حساب شده، همزمان حرکت کرده و می‌ایستادند. دشمن بعثی هر لحظه نزدیک و نزدیک‌تر و حلقه محاصره تنگ‌تر می‌شد. زمانی که تانک‌ها به صد متری گردان‌ رسیدند، دستور درگیری صادر شد. وضعیت سخت و شکننده ای بود. درگیری عجیبی روی‌ داد و رزمنده‌ها با تمام قوا در مقابل پیشروی آن‌ها مقامت کردند. هم‌زمان با مشغول شدن دشمن به درگیری، حاج قاسم با ابزار راه‌سازی، پل هایی که راه رسیدن دشمن به خرمشهر بود، تخریب کرد. پای دشمن به خرمشهر نرسید و به شلمچه بازگشت. در این زمان بود که حاج قاسم در نقش سرباز، کلاشینکف به دست گرفت و همقدم با رزمند‌ه‌های ثاراللهی جنگید. عده ای در این عملیات، زخمی و شهید شدند و عده‌ای هم که قبل از پل‌ها مانده بودند به اسارت دشمن درآمدند. به این ترتیب، با تدبیر و شجاعت حاج قاسم و نیروهایش، خرمشهر  برای همیشه شهر خُرّم ماند، بار دیگر سقوط نکرد و از تجاوز دشمن محفوظ ماند.







سعیده تلّان
۰