بندگی، یکی از مهم‌ترین شئون زندگی هر فرد مسلمان است. همانطور که زندگی انسان با نفس کشیدن عجین شده است، هر لحظه نیز باید بندگی خدا را به جا آورد. به تعبیری می‌توان گفت افتخار بسیاری از بزرگان در انتهای راه زندگی‌شان در این دنیا، همین بنده بودن یا عبد بودن است؛ همانطور که افرادی نظیر مرحوم حضرت آیت الله بهجت حتی نوشته روی سنگ قبرشان نیز گواه دوران حیاتشان است. امام حسن مجتبی علیه‌السلام درمورد یکی از آثار بندگی می‌فرمایند: «هر کس خدا را بندگى کند، خداوند همه چیز را بنده او گرداند» که همین سخن، نشان از عظمت بندگی است.



اما یکی از لایه‌های بندگی همین عبادت است. خداوند متعال در آیه ۵۶ سوره ذاریات می‌فرماید: «و جن و انس را نیافریدم مگر براى آنکه مرا عبادت کنند». این آیه اهمیت عبادت خالصانه و هدف خلقت که همان عبادت و بندگی است را به خوبی بیان می‌کند.



در همین ابتدا ذکر این نکته خالی از لطف نیست که امام خمینی‌ها، آیت الله بهجت‌ها و شهید سلیمانی‌ها اگر به جایی رسیده‌اند از همین عبادت رسیده‌اند. در حقیقت عبادت خالصانه یکی از نقاط پررنگ کارنامه درخشان راه سعادتشان بوده است. عبادت که خیلی از ما شاید در مقاطعی آن را دست‌کم می‌گیریم می‌تواند انسان را به بالاترین مقامات برساند. به طور مثال حضرت آیت الله بهجت رحمه الله علیه در مورد بندگی می‌فرمایند: «کمال انسان در عبودیت است، و سبب عبودیت، ترک معصیت در اعتقاد و عمل است.»



نکته دیگر اینکه شاید این نقل را شنیده باشید که شهید علی چیت‌سازیان فرمانده اطلاعات عملیات لشکر ۳۲ انصار الحسین، در عالم رؤیا شهید مجیدی، معاون خودش را در عالم رؤیا ملاقات کرده بود و با التماس به او گفته بود: «دلم برای تو و بقیه شهدای واحد خیلی تنگ شده. از کدام راهکار فتی که به این مقام رسیدی؟»



جواب شهید مجیدی دو کلمه بود: «راهکار اشک»، راهکاری که شهید چیت‌سازیان تا صبح شهادت روز و شبی نبود که اشک توی چشمانش نباشد. به هر بهانه‌ای گریه می کرد؛ روضه، نماز شب، نماز و حتی توجیه نیروها. با صدای بلند بی‌ریای بی‌ریا و نه تنها ایشان بلکه بسیاری از شهدا راه و رسمشان همین بوده است.



در مورد سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی نیز موضوع به همین ترتیب بوده است. دوستان حاج قاسم نقل می‌کرده‌اند که حاجی همیشه و در همه حالات در طول عمر با برکت خود به خواندن نماز شب ملتزم بوده است. عبادت حاج قاسم در دل شب، عبادتی عادی با خواندن ۱۱ رکعت نماز نبوده و ایشان اشک را نماز، دعا و مناجات همراه می‌کرده است. نقل است که یکی از دوستان و همرزمان ایشان گفته است: «من با شهید سلیمانی رفت و آمد داشتم حتی بارها در منزل‌شان خوابیدم، اتاق مهمانان با اتاق حاج قاسم فاصله داشت اما من با اشک‌ها و صدای ناله‌های او برای نماز بیدار می‌شدم.»



همین «اشک» را در تصاویر مختلفی از ایشان منتشر شده است، دیده‌اید. اشک ریختن در زمان غبارروبی حرم امام رضا علیه السلام، گریه در هنگام خواندن نماز و حتی گریه در هنگام یاد شهدا و درخواست از خدا برای رسیدن به مقام آن‌ها. از این همه شور و شوق برای عبادت و خضوع در حاج قاسم، انسان یاد فرمایش پیامبر اکرم می‌افتد که فرمودند: «بنده حقیقی حضرت پروردگار کسی است که اطاعت و فرمان‌برداری خدا شیرینی او و محبت خدا لذتش باشد. حاجت به خدای خود برد و حکایت خویش به او گوید و توکل و اعتماد خود بر او بندد.» انگار، حاج قاسم همان بنده حقیقی بود…



شهید سلیمانی از همان ایام جوانی، مؤانست و مجالست با خداوند متعال را در دستور کار خود قرار داده بود. تلاوت قرآن، خواندن دعاهای مفاتیح الجنان، صحیفه سجادیه و.. جزء برنامه روزانه حاج قاسم بوده است. ایشان دائما در صحبت‌های خود از همین مفاهیم استفاده می‌کردند و به نوعی دیگران را به استفاده از این منابع نور دعوت می‌کردند.



حاج قاسم حتی بندگی را در وصیت‌نامه‌اش، همان آخرین چیزی که از هرکسی به یادگار می‌ماند نیز به ما یاد می‌دهد. او وصیت‌نامه‌اش را با اسم خدا شروع می‌کند و دائما در جملات به ذکر الهی، شکر پرودگار، دعا و استغفار می‌پردازد. در جایی از عشق خود و خانواده‌اش به اهل بیت که یکی از بزرگترین مظاهر بندگی است سخن می‌گوید:



«خداوندا! تو را سپاس که مرا از پدر و مادر فقیر، اما متدیّن و عاشق اهل بیت و پیوسته در مسیر پاکی بهره‌مند نمودی.»



رهبر انقلاب، در آذرماه ۹۹ بیاناتی در دیدار دست‌اندرکاران مراسم سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی و خانواده شهید سلیمانی داشته‌اند که در مورد این روحیه معنوی شهید سلیمانی می‌فرمایند:



«از طرفی اهل معنویّت و اخلاص و آخرت‌جویی بود؛ واقعاً معنوی بود، واقعاً اهل معنا و اهل اخلاص بود، و اهل تظاهر نبود. خب این‌ها مجموعه‌ مکارم اخلاق است، این‌ها مکارم باارزشی است.»



جای دیگری ایشان در مورد اخلاص شهید سلیمانی در همه شئون زندگی‌اش در دیدار با خانواده ایشان می‌فرمایند: «همه‌ مردم عزادارند یعنی احساس عزاداری می‌کنند؛ بدانید که مردم قدر پدر شما، حاج قاسم، را دانستند و این ناشی از اخلاص است؛ اگر اخلاص نباشد، این جور دل‌های مردم متوجّه نمی‌شود؛ دلها دست خدا است؛ این که دل‌ها این جور همه متوجّه می‌شوند، نشان‌دهنده‌ این است که یک اخلاص بزرگی در آن مرد وجود داشت، مرد بزرگی بود.».



حاج قاسم هر چیزی را از دانش نظامی گرفته تا محبوبیت بین مردم و… چه در زمان حیات جسمانی و چه در زمان کنونی و حتی موفقیت‌ها و شهادت را به خاطر بندگی و عبادت خالصانه به دست آورده بود. انگار بندگی کردن اصلی‌ترین کاری است که انسان باید در طول عمرش به آن بپردازد تا علاوه بر کسب رضایت الهی، مثل شهید سلیمانی خیرات برکاتی را نصیب خود و مردم کند.



محمد جواد قائدی
۰