تاریخ و چگونگی آغاز جنگ علیه یمن
جنگ علیه یمن در تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر با ۶ فروردین ۱۳۹۴ با حمله‌ی هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری «عربستان سعودی» با نام عملیات طوفان قاطعیت (به عربی: عملیه عاصِفه الحزم) و به درخواست رئیس‌جمهور مستعفی و فراری یمن آغاز شد. این حمله از ۲ اردیبهشت با نام عملیات احیای امید (به عربی: عملیه إعاده الأمل) ادامه یافت.
هواپیماهای پنج کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت و بحرین) به همراه مراکش، مصر، اردن و سودان در این حمله شرکت کرده و سومالی نیز اجازه‌ی استفاده از پایگاه‌های نظامی خود برای حمله را داد. از پاکستان نیز برای پیوستن به این ائتلاف دعوت شد اما مقامات این کشور از شرکت در این جنگ انصراف دادند. ایالات متحده پشتیبانی اطلاعاتی و لجستیکی را در پیش گرفت، از جمله سوخت‌گیری هوایی و تجسس و نجات برای خلبان‌های ائتلاف که هواپیمای آنها دچار سقوط می‌شد. این حملات و محاصره یمن توسط عربستان سعودی منجر به وقوع یک بحران انسانی و قحطی فراگیر، گسترش وبا و نیز تخریب گسترده‌ی میراث تاریخی یمن با قدمت تا سه هزار سال شده است.
آغاز و عاملان جنگ یمن
اعتراض مردم یمن به حکومت علی عبدالله صالح از ۲۷ ژانویه ۲۰۱۱ (۷ بهمن ۱۳۸۹) آغاز شد. در این روز برای اولین بار دانشجویان دانشگاه صنعاء به همراه فعالان مدنی یمنی به خیابان‌ها آمدند و تا ساختمان سفارت تونس پیش رفتند. اعتراضات اما یک سال و ۲۴ روز به طول انجامید تا عبدالله صالح در ۲۱ فوریه ۲۰۱۲ پس از ۳۳ سال حکومت در نشست موسوم به «ابتکار خلیجی» به طور رسمی سندی شامل بر کناره‌گیری خود از قدرت را امضاء کرد.
اما نکته این بود؛ اعتراضاتی که ۲۰۰۰ کشته و ۲۲۰۰۰ زخمی برجا گذاشته بود، جز برکناری «علی عبدلله صالح» آن هم با مصونیت قضایی او و تمامی اطرافیانش، دستاوردی نداشت. دولت سعودی، امارات و آمریکا با پیش کشیدن توافق «ابتکار خلیجی» و انتخاب «عبد ربه منصور هادی» معاون عبدالله صالح به جای وی، عملا کاری کردند که جز برکناری عبدالله صالح، شرایط یمن به همان روال سابق ادامه می‌یافت، بسیاری از وزراء و مقامات ابقاء شدند و این کشور همچنان تابع سیاست‌های آمریکا و عربستان بود.
ادامه فساد حکومتی، حضور مقامات حکومت سابق در قدرت و ادامه‌ی ناکارآمدی و سرانجام افزایش قیمت گازوئیل بار دیگر اعتراضات را در مرداد ۱۳۹۳ شعله‌ور کرد. دهها هزار نفر در اطراف صنعاء تحصن کردند و جنبش انصارالله رهبری اعتراضات را در دست گرفت و بزرگترین تظاهرات تا آن روز در ۲۷ مرداد به دعوت عبدالملک الحوثی رهبر انصارالله در صنعاء برگزار شد. سرانجام تحصن‌کنندگان در ۳۰ شهریور (۲۱ سپتامبر) پایتخت و ساختمان رادیو و تلویزیون یمن را تصرف کردند.
«سند گفت‌وگوهای ملی» بار دیگر به میان آمد و منصور هادی و گروههای همسو با ریاض طرحی برای تشکیل شش اقلیم در یمن را مطرح کردند که انصارالله یمن و حزب کنگره ملی (به رهبری علی عبدالله صالح) این طرح را مقدمه‌ای برای تجزیه یمن دانسته و از مذاکرات کنار کشیدند. بار دیگر توافق شد تا طرح دیگری به مذاکره گذاشته شود، اما فردای توافق (دوم بهمن ۱۳۹۴) به یکباره «خالد بحاح» نخست‌وزیر وقت کناره‌گیری کرد. چند ساعت بعد نیز «عبد ربه منصور هادی» که دو روز هم از پایان مدت قانونی‌اش گذشته بود، استعفاء داد. یعنی منصور هادی عملا مقامی در آن روز نداشت.
به گفته‌ی مقامات یمنی، دلیل استعفای «خالد بحاح» و «منصور هادی» در آن روز فشار فزاینده‌ی دولت ریاض بود. سعودی‌ها که می‌دیدند روند امور در یمن خارج از سیطره آنها پیش می‌رود و یمنی‌ها در حال رسیدن به یک توافق یمنی-یمنی هستند، بازی را بر هم زده و مقدمات جنگ را فراهم کردند. این واقعیت را «جمال‌بن عمر» نماینده وقت سازمان ملل در یمن نیز تأیید می‌کند.
کمتر از یک ماه پس از آغاز جنگ (۱۶ آوریل ۲۰۱۵) «جمال بن عمر» نماینده سازمان ملل پس از پنج سال ناچار شد استعفا کند. او در سخنرانی خود در سازمان ملل دلیل استعفایش را این‌گونه بیان کرد: «من به اعضای شورای امنیت گفتم که یمنی‌ها زمانی که در حال دستیابی به توافق [برای حل مشکلات خود] بودند، حملات هوایی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی آغاز شد.»
بنابراین در شرایطی که گروههای یمنی در حال مذاکره بودند، منصور هادی در تاریخ سوم اسفند ۱۳۹۳ به طور مخفیانه از صنعاء فرار کرد و به عدن رفت. منصور هادی پس از رسیدن به «عدن» در بیانیه‌ای خود را رئیس‌جمهور قانونی یمن خواند، در حالی که پیش از آن استعفاء کرده بود. او همچنین گفت که به هیچ یک از توافقات با گروههای یمنی پایبند نیست و ملاک وی صرفا طرح «ابتکار خلیجی» است. کمتر از یک ماه بعد هم دولت سعودی به بهانه اینکه منصور هادی درخواست کمک کرده، تجاوز نظامی همه جانبه به یمن را آغاز کرد. از این رو به روشنی مشاهده می‌شود که تمامی تلاش دولت سعودی در آن برهه این بود که مانع توافق گروههای یمنی با یکدیگر شود و سعی کند تا طرح «ابتکار خلیجی» به عنوان یک طرح تحمیلی ریاض و واشنگتن تنها مرجع بازچینش سیاسی در یمن باشد.
تبعات و فجایع
پس از شروع جنگ یمن تبعات زیادی دامنگیر مردم یمن شد. از جمله:
بنابر گزارش سازمان ملل در سال ۱۳۹۸ شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی یمن در نتیجه ی جنگ عربستان بیست سال عقبگرد داشته است.
شورای حقوق بشر سازمان ملل (مستقر در ژنو) در ۲۷ فوریه (نهم اسفند ۱۳۹۹) در گزارشی اعلام کرد که از ابتدای آغاز جنگ ۱۸۴۰۰ غیر نظامی کشته شده‌اند.
از آغاز تجاوز ائتلاف سعودی به یمن تا پایان ژانویه ۲۰۲۱، ۶ هزار و ۱۹۰ زن و کودک یمنی جان خود را از دست داده‌اند و ۶ هزار و ۸۹۸ نفر دیگر زخمی شده‌اند. علاوه بر این، بر اساس میانگین از هر هزار تولدی که در یمن صورت می‌گیرد، ۲۷ نوزاد مرده به دنیا می‌آیند.
به گزارش سازمان حقوق بشری «انتصاف»، میزان ناهنجاری‌های مادرزادی طی این سال‌ها، به دلیل استفاده از سلاح‌های ممنوعه بین‌المللی، به میزان هشت درصد افزایش یافته است و میانگین سوءتغذیه طی این مدت به میزان ۲۰۰ درصد افزایش داشته است.
سوءتغذیه میان کودکان زیر پنج سال به دلیل تجاوز به یمن و محاصره آن، به ۴۷ درصد رسیده و از ۵.۵ میلیون کودک زیر پنج سال، ۲.۶ میلیون کودک دچار این مشکل هستندبنابراین گزارش، بسته بودن فرودگاه بین‌المللی صنعاء نیز موجب تشدید بحران انسانی در یمن و مرگ ۸۰ هزار بیماری شد که برای درمان نیاز به سفر و خروج از کشور داشتند. علاوه بر این بیش از ۴۵۰ هزار بیمار هنوز نیازمند انجام سفر درمانی و خروج از صنعاء هستند و بیش از ۱۲ هزار بیمار دچار نارسایی کلیوی نیازمند پیوند کلیه هستند.
«دیوید بیزلی» مدیر اجرایی سازمان برنامه جهانی غذا در جریان سفر دو روزه خود به یمن در ۲۱ اسفند ۱۳۹۹، گفت که یمن در آستانه قحطی قرار دارد و آنچه در این کشور رخ می‌دهد، لکه‌ی ننگی بر پیشانی بشریت است.
نقش حاج قاسم
محمد القبلی عضو شورای سیاسی انصارالله یمن در ارتباط با نقش سردار سلیمانی در دفاع از مردم مظلوم یمن و موضع او در قبال تجاوز سعودی تصریح کرد: «تمام تلاش جمهوری اسلامی ایران از ابتدای تجاوز عربستان به یمن، توقف جنگ بوده و همچنان در محافل بین‌المللی بر این موضع تأکید دارد اما تاکنون لجبازی و طمع‌ورزی‌های سعودی مانع از این شده است و در مقابل این لجبازی، به نظر من شهید سلیمانی در انتقال تکنولوژی نظامی به یمن که باعث خود‌اتکایی مردم این کشور در مقابله با دشمن شد نقش داشته و نتیجه‌ی آن، این است که امروز ملت یمن در آستانه‌ی پیروزی قرار دارد. حاج قاسم سلیمانی نقش بسیار مهمی در مقاومت ملت یمن و همچنین ارتش و کمیته‌های مردمی یمن و بالا رفتن قدرت آنها ایفا کرد.
عضو شورای سیاسی انصارالله یمن در رد ادعای آرش عزیزی خبرنگار سابق بی بی سی و کنونی ایندیپندت که در کتاب خود به نقل از رهبران انصارالله گفته است سردار سلیمانی دستور از میان برداشتن علی عبدالله صالح رئیس جمهور سابق یمن را صادر کرده بود، گفت: آنچه باعث مرگ علی عبدالله صالح شد، خیانت او به عهد و پیمان خود و اصرار علنی‌اش بر پیوستن به دشمن متجاوز بود. علی‌رغم اینکه انصارالله بارها و بارها تلاش کرد تا او را به جمع مردم خود بازگرداند اما او دشمن را انتخاب کرد و در صدد ریختن خون مردم خود برآمد.
فاطمه مرادی
۰
نظر
ارسال نظر برای این مطلب