بسیج مردمی در عراق و سوریه
حشدالشعبی عراق و نیروی دفاع ملی سوریه نام دو بسیج مردمی در عراق و سوریه است که از سردار سلیمانی به عنوان مهره‌ی موثر در تشکیل این دو گروه نام برده شده است. سالها از تاسیس بسیج های مردمی عراق و سوریه می‌گذرد و داعش هیچ سرزمین قابل ملاحظه‌ای از عراق و سوریه را در اختیار ندارد. بویژه حشد که روز‌به‌روز بر قدرت و مشروعیتش افزوده می‌شود و مردم می‌توانند ثمره‌ی این شجره‌ی طیبه که حاصل رشادت‌های هزاران شهید مقاومت بویژه حاج قاسم است را بینند.
بسیج مردمی در عراق
بسیج مردمی عراق یا حشدِ شعبی (به عربی: الحشد الشعبی) که به بسیج عراق نیز معروف است، به بخشی از نیروهای مبارز عراق گفته می‌شود که از سال ۲۰۱۴ با هدف مبارزه علیه داعش سازماندهی شدند. این نیرو از حدود ۴۰ گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروه‌های مسلح شیعه هستند اما برخی گروه‌های سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند. بسیاری از گروه‌های شیعه عضو آن قبلاً به‌طور مستقل در عراق و به خصوص علیه نیروهای ائتلاف فعالیت داشته‌اند. در روز ۲۶ نوامبر ۲۰۱۶ با اکثریت آرای مجلس عراق به عنوان یک سپاه جدا از ارتش رسمیت پیدا کرد.
در ژوئن سال ۲۰۱۴ گروهک تروریستی داعش توانست با درهم شکستن دیوارهای ارتش ضعیف و سازماندهی شده توسط غربی‌ها، در مدتی کوتاه موصل و بخش‌های زیادی از استان‌های صلاح‌الدین و دیالی را تصرف کرده و تا ماه اکتبر به نزدیکی دروازه‌های بغداد پیشروی کند. در این شرایط برای مقابله با داعش نیرویی مردمی از شیعیان عراق در قالب حشدالشعبی برای مبارزه با داعش و دفاع از حاکمیت عراق تشکیل شد. در واقع بسیج مردمی عراق یا حشد الشعبی به تشکیلات مردم‌نهاد نظامی عراق گفته می‌شود که پس از حمله غافلگیرانه داعش به این کشور به فرمان نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق ایجاد شد.
سه ماه پس از فرمان نوری مالکی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴ میلادی آیت الله سیستانی فتوای مشهوری مبنی بر وجود دفاع کفایی صادر کرد و خواستار آن شد که عراقی‌هایی که قادر به حمل سلاح هستند به نیروهای امنیتی برای دفاع از عراق، ملت و مقدساتشان در برابر هجمه تروریست‌های داعشی بپیوندند.
در این میان طراح و تئورسین اصلی ماجرا یک استراتژیست بزرگ و کارکشته نظامی بود که نام او لرزه بر اندام دشمنان در میدان نبرد می‌انداخت. سردار حاج قاسم سلیمانی که آوازه‌ی او را غربی‌ها با فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نقش او در جنگ‌های افغانستان (۲۰۰۱)، عراق (۲۰۰۳) و جنگ لبنان (۲۰۰۶) شنیده بودند.
آشنایی کامل با جغرافیای عراق و ارتباطات گسترده با نیروهای مجاهد در گروه‌های مقاومت عراقی همانند سپاه بدر، کتائب حزب‌الله، جیش‌المهدی و … که هم در طول جنگ تحمیلی و هم در جنگ علیه تروریسم در سوریه با سپاه قدس همکاری داشته‌اند، موجب شد تا حاج قاسم بتواند سریعاً برای مقابله با داعش سازماندهی نیروهای بسیج مردمی عراق را رهبری کند.
این نیروهای مردمی خیلی سریع در مناطق جنوبی، شمالی و غربی کمربندی بغداد مستقر شدند تا بتوانند خلاء امنیتی را پر کنند و نقش بارزی در توقف تحرکات داعش با توجه به هماهنگی عالی میان گروه‌های مسلح شیعی و نیروهای امنیتی دولتی ایفا کنند که در پایان مهمترین دستاورد آنها نابودی نیروهای داعش بود که با کمک و دلاوری‌های سردار شهید حاج قاسم سلیمانی صورت گرفت. اگرچه حاج قاسم فروتنانه همیشه از رسانه‌ای شدن نقش او در تأسیس تشیکلات مهم حشد و خلاصی عراق از شر اهریمن داعش امتناع می‌ورزید اما این واقعیت بارها از سوی شخصیت‌های سیاسی مهم عراقی بیان شده است. در ۸ شهریور ۱۳۹۵ حجت‌الاسلام والمسلمین «اکرم الکعبی»
دبیرکل مقاومت اسلامی نُجباء در برنامه زنده «روی خط خبر» شبکه خبر سیما با تاکید بر نقش سردار سلیمانی در تشکیل حشد گفت: «الحشد‌الشعبی از توده‌های مردم عراق و با اشراف سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس تشکیل شده و این گروه در عراق، عمق مردمی دارد».
شهید«ابومهدی المهندس» معاون فرمانده نیروهای بسیج مردمی عراق که در کنار حاج قاسم در حمله تروریستی سال گذشته به شهادت رسید، ۱۲ تیر ۱۳۹۶ در حاشیه نهمین اجلاس اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی و در گفتوگو با شبکه الکوثر اظهار داشت: «سردار قاسم سلیمانی نقش مهمی در آموزش و برنامه‌ریزی نیروهای عراقی داشته است. وی و برادران حزب‌الله مشارکت فعالی در نبرد با داعش داشتند و این مساله با درخواست و توافق با دولت عراق و نخست وزیر سابق صورت گرفت».
از دیگر چهره‌های مهم عراقی که به نقش حاج قاسم در تشکیل و سازماندهی حشدالشعبی اذعان می‌کند حیدر العبادی ، نخست‌وزیر پیشین عراق بود که در سخنرانی خود در مجمع جهانی اقتصاد در داووس ضمن تشکر از ایران برای تحویل «بی‌درنگ» تسلیحات و مهمات، ستایش ویژه‌ای را برای سردار قاسم سلیمانی محفوظ نگه‌داشت و وی را به عنوان یکی از مهمترین متحدین عراق در نبرد با دولت اسلامی نامید.
از میان چهره‌های رسانه‌ای مطرح عراق نیز «صلاح التکمجی» فعال سیاسی و مدیر شبکه المرصد آبان‌ماه ۱۳۹۵ در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم گفت: «فرماندهان برجسته ایرانی و از جمله “حاج قاسم سلیمانی” نقش بسیار مهمی در تشکیل گروه‌های مقاومت در عراق که هسته‌های مرکزی نیروهای بسیج مردمی هستند، داشتند».
بسیج مردمی در سوریه
نیروهای دفاع ملی (به عربی: قوات الدفاع الوطنی) که به بسیج سوریه معروف است، شاخه‌ای از نیروهای مسلح سوریه است که از بخش مهمی از نیروهای داوطلب مردمی پس از تابستان ۱۳۹۱ (۲۰۱۲ میلادی) تشکیل شد. این تشکیلات را ایران و با کمک قاسم سلیمانی برای مبارزه در جنگ داخلی سوریه سازمان داده شد. تحلیلگران معتقدند که این نیروها الگو‌گرفته از نیروهای بسیج ایران است.
شرایط حاکم بر سوریه در مقطع بحران ۱۳۹۱ به گونه‌ای بود که کمتر کسی به بقای نظام اسد امید داشت. هجمه‌ی سنگین تبلیغاتی رسانه‌های منطقه‌ای خصوصا شبکه‌های الجزیره و العربیه و شمارش معکوس برای سرنگونی بشار اسد در حدی بود که حتی مسئولین سوری را دچار دستپاچگی کرده بود.
در آن اوضاع بحرانی که هم صحنه‌ی میدانی و هم وضعیت روانی کاملا به نفع مخالفان و علیه دولت سوریه رقم خورده بود، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت با جدیت در کنار سوریه ایستاده و مانع سقوط نظام شود. در شرایطی که سوریه، دشوارترین مرحله بحران را سپری می‌کرد، نیروی قدس به فرماندهی سردار شهید قاسم سلیمانی مامور شد تا با جدیت بیشتری وارد صحنه سوریه شده تا ضمن مقابله جدی با تروریست‌ها، مانع سقوط نظام شود.
یکی از نقاط ضعف حکومت سوریه، فقدان تجربه در استفاده از نیروهای مردمی در بحران بود. لذا سردار سلیمانی که تجارب زیادی که از بسیج و نقش تعیین‌کننده‌ی آن در ایران داشت، به مقامات سوری توصیه کرد از ظرفیت‌های مردمی در مقابله با بحران جاری بهره‌برداری کنند. این اقدام علاوه بر آن که از یک‌سو می‌توانست به ارتش و نیروهای امنیتی در برابر حملات تروریست‌ها کمک شایانی کند، از دیگر‌سو مقدمه‌ای بود برای ترمیم شکاف‌های موجود میان حاکمیت و ملت.
به این منظور سردار شهید حسین همدانی که در امر بسیج مردمی تجارب زیادی داشت در سال ۱۳۹۱ عازم سوریه شد و با هماهنگی مقامات سوریه به تشکیل نیروهای دفاع ملی (قوات الدفاع الوطنی) پرداخت. اعضای این سازمان متشکل از داوطلبانی بود که آماده دفاع از کشور و نظام در برابر موج تروریسم بودند.
پس از آن‌که کار آموزش و سازماندهی نیروهای مردمی به مرحله ثمردهی رسید، از این نیروها در قالب یگان‌های رزم در میادین مختلف علیه تروریست‌ها بهره‌برداری شد. سازمان و جایگاه نیروهای دفاع وطنی به تصویب رییس‌جمهور سوریه رسیده بود و قرار بود به عنوان یک سازمان هم‌تراز، در کنار ارتش سوریه ماموریت رزم و دفاع از سوریه را برعهده گیرند.
فاطمه مرادی
۴
نظر
ارسال نظر برای این مطلب