بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (‌ره)‌ هم در سال‌های مبارزه و هم پس از پیروزی انقلاب اسلامی افراد زیادی را با خود همراه کرد. به نظر می‌رسد یکی از چیزهایی که باعث جذب شدن افراد به ایشان می‌شده است روح الهی و ویژگی‌های شخصیتی ایشان است به طوری که امام خامنه‌ای، شهید بهشتی و سایر یاران انقلاب در بیانات خود، ویژگی‌های مختلفی را از ایشان بیان فرموده‌اند.
شهید سلیمانی نیز در بسیاری از صحبت‌های خود در زمان جنگ و پس از آن، همواره ابعاد شخصیتی و جاذبه‌های مهمی را در مورد امام امت تشریح کرده است که هر کدام از این موارد می‌تواند به الگویی قابل اعتنا برای ادامه مسیر انقلاب اسلامی تا ظهور امام زمان عجل‌الله تبدیل شود.
در ادامه به تشریح برخی از این ابعاد شخصیتی امام از زبان حاج قاسم می‌پردازیم:
1-ارائه مدلی اسلامی برای حکومت
پیروزی انقلاب اسلامی یکی از اتفاقات مهم صد سال گذشته دنیا بوده و در منقطه‌ای مهم یعنی غرب آسیا که همواره آبستن حوادث بوده به وقوع پیوسته است. به تعبیر حاج قاسم تشکیل حکومت اسلامی توانست دین را در حکومت تجلی دهد. ایشان درباره این خدمت شاخص و مهم امام فرموده‌اند:
«مهم‌ترین اتفاقی که به واسطه آن برجستگی امام (ره)، نسبت به همه مراجع و علمای بزرگ ما اتفاق افتاد، تشکیل حکومت اسلامی برای ماهیت‌بخشی و هویت‌بخشی به همه ارکان دین بود. اصلا چه کسی می‌تواند خدمات امام را محاسبه کند؟»
اصلاً خود موضوع تشکیل حکومت اسلامی نیز اتفاقی بدیع است که شهید سلیمانی آن را اینگونه توصیف می‌کنند:
«امام (ره) کاری کرد کارستان؛ هیچ عالم و مرجعی در تاریخ شیعه، نه دیروز و نه امروز، قادر نبود و نیست کاری را که امام (ره) انجام داد، انجام بدهد. امام (ره) در اوج ناباوری و حتی در زمان مخالفت بعضی از برجستگان عالم تشیع، تاسیس حکومت اسلامی را در فکر پروراند و در اولین فرصت به مرحله اجرا گذاشت.»

2- رهبریِ معنوی در جهاد اکبر
8 سال جنگ تحمیلی به تعبیر خیلی‌ها گنجی است پنهان که ابعاد مختلفی دارد و از ابعاد مختلف آن، انقلاب می‌تواند بهره‌های مختلفی ببرد. حاج قاسم ظهور و بروز این ابعاد را مدیون درایت امام می‌داند و می‌فرماید:
«اگر بخواهیم بررسی کنیم چرا جنگ ما دارای چنین تاثیرات همه جانبه و همگانی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، دینی، انقلابی، نظامی، در ایثار، فداکاری، در سطوح زنان، مردان، مادران، خواهران، همسران، فرزندان در ابعاد گوناگونی شد، یک منشأ خود امام (ره) بود.»
اما این اتفاق چگونه حاصل شد؟ شهید سلیمانی این موضوع را مدیون فقاهت و دیانت امام می‌داند و اینچنین شخصیت رهبر کبیر انقلاب اسلامی را توصیف می‌کند:
«امام (ره) آمد یک تعریف جدیدی در جهاد اکبر انجام داد، جهاد اکبر امام (ره)، نزدیک به امام معصوم بود. امام (ره) بابی را به این جهاد اکبر اضافه کرد و آن باب عشق، و محبت است. این باب، یک مدرسه شد. همان چیزی که شهدای ما از همه تعلقاتشان عبور کردند و به این جایگاه رفیع رسیدند. این نشأت گرفته از مدرسه امام بود، جهاد اکبری که امام (ره) تأسیس کرد. بالاتر از عدالت و تقوا و اخلاق بود. این جزء ضرورت‌های انقلاب ما بود و امام به آن جامه عمل پوشانید.»
3- بصیرت امام
می‌توان گفت زمان‌شناسی و بصیرت حضرت امام، گره‌گشا و رمز پیروزی انقلابی بود که شهید سلیمانی از آن تعبیر به «عالم به زمان» بودن می‌کند. او می‌فرماید:
«امام (ره)، عالم به زمان بود. زمان‌شناسی خیلی مهم است. امام (ره) چون عالمِ به زمان بود، آن وقتی که همه اصرار به تقیه داشتند، امام (ره) فریاد زد: «الیوم تقیه حرام است ولو بلغ ما بلغ» هیچ کس اعتقاد و فکر به سقوط شاه نمی‌کرد.»
4- ایجاد سپری محکم برای حکومت اسلامی
ایجاد فرهنگ‌ و مفاهیم جدید بر پایه دین ادبیات جدیدی را در انقلاب پدید آورد که خود باعث حفاظت از این حکومت اسلامی می‌شود. حاج قاسم یکی از این موارد را فرمایش امام در مورد دفاع از نظام می‌دانند:
«چرا امام (ره) فرمود، دفاع از نظام از اوجب واجبات است و هیچ واجبی به پای دفاع از نظام نمی‌رسد؟ آن را از نماز واجب‌تر دانست، چون اگر نماز قضا شد، امکان تجدید آن وجود دارد، اما نظام اگر آسیب دید، نماز و دین آسیب می‌بیند. به همین دلیل، امام (ره) حفظ نظام را از اوجب واجبات و واجب تر از نماز دانستند، این هدف، هدف بزرگی بود. با این هدف‌، این انگیزه و شوق در پدرها و مادرها به وجود آمد که فرزندان خود را به جبهه‌ها بفرستند.»
5- امام خط‌شکن و بت‌شکن
تفاوت فرماندهان در دفاع مقدس با سایر نبردها در تاریخ این بود که فرماندهان ما در جنگ تحمیلی خودشان پیشتاز بودند و به سربازان خود می‌گفتند: «بیایید» ولی در بسیاری از جنگ‌های دیگر فرماندهان دستور «بروید» به سربازان خود می‌دادند. این نگاه فرماندهان ما ناشی از نگاه امام خمینی رحمه‌‌الله علیه بود که علی‌رغم همه سختی‌ها، اقداماتی بی‌سابقه را ضد نظام ستم‌شاهی انجام دادند؛ به طوری که شهید سرلشکر سلیمانی در این باره می‌فرماید:
«امام (ره) جلودار بود. همه کسانی که نشستند و به مردم گفتند:‌ «بشورید و بشورید» به نتیجه نرسیدند، اما امام (ره) به تنهایی حرکت کرد. با عده قلیل، سختی‌ها و ستم‌ها و تبعیدها و آوارگی‌های زیادی را کشید. اول خودش خون دل خورد و خون داد. بعد فریاد زد، مردم و ملت به پاخیزید.»
6- ترسیم‌کننده راه پیش روی انقلاب
وقوع انقلاب خود موضوعی ارزشمند است ولی موضوعی ارزشمند‌تر از آن، استمرار حرکتی است که در سال 57 به پیروزی رسید. رهبر کبیر انقلاب اسلامی نه تنها این حرکت را به لطف الهی و پشتوانه مردم سرعت بخشید بلکه با اقداماتی که انجام داد، بساط گسترش این حرکت بزرگ دینی را مهیا نمود. شهید سلیمانی بخشی از این حرکت را به واسطه تکیه امام بر پدیده‌ای دینی به نام ولایت فقیه می‌داند و در این‌باره می‌گوید:
«امام دو رکن و ثقلین ارزشمند را برای ما به یادگار گذاشت یکی نظام جمهوری اسلامی و دیگری ولایت فقیه، این ها لازم و ملزوم هم اند، مثل خیمه و تیرک وسط خیمه است، خیمه بدون تیرک پا برجا نمی ماند.»
ایشان همچنین در مورد استمرار راه امام به‌واسطه رهبری می‌فرمایند:
«ما امروز هرچه داریم از این انقلاب و امام (ره) است و این عزت عمومی را مدیون خط امام (ره) و استمرار راه و خط امام (ره) توسط مقام معظم رهبری هستیم.»
7- ناجی جهان اسلام
انقلاب اسلامی، حرکتی بدون مرز است که ابتدا در ایران به وقوع پیوست و امروز پس از حدود چهل سال هنوز هم در حال گسترش بین ملت‌های آزادی‌خواه جهان است. بنابراین، نگاه ما به انقلاب باید همان نگاهی باشد که امام خمینی رحمه‌الله علیه با افق دید باز خود آن را پیگیری فرمود. به عبارت دیگر انقلاب اسلامی موجودی زنده و پویاست که پیام آن قابل انتشار برای همه مردم دنیا است و برای همین بود که صدام و صدامیان نگذاشتند این طفل نوپا، نفسی راحت بکشد و هنوز هم بر آن می‌تازند. حاج قاسم در این باره می‌فرماید:
«از زمان پیروزی انقلاب اسلامی و از ورود امام، سیر صعودی جهان اسلام آغاز و جلوی آن حرکت قهقرایی و انحطاط و جلوی سیر شدید نزولی جهان اسلام گرفته و به سیر صعودی تبدیل شد. امام بود که با اقدام و کار شجاعانه خودش و با عمل کم نظیر خودش جهان اسلام را از سیر نزولی نجات داد و به سمت حرکت صعودی سوق داد.»
8-باز کردن پای معنویت به مدیریت کشور
جدایی دین از سیاست، نظریه‌ای است که بسیاری آن را از گذشته پیگیری می‌کردند و این در حالی است که حضرت امام خمینی نشان داد که مدیریت انقلابی بر پایه معنویت می‌تواند ابزاری برای حل ریشه‌ای بسیاری از مشکلات باشد. شهید سلیمانی در جملاتی این نوع مدیریت را مدیریتی منظم و بر پایه برنامه می‌داند و می‌فرماید:
«برخی انقلابی بودن را با بی‌برنامگی، هرج و مرج و بی‌انضباطی تفسیر می‌کنند که تعبیری ناجوانمردانه است. مهم‌ترین مشخصه مدیریت انقلابی، معنویت است و امام راحل (ره) مصداق حقیقی عمل و مدیریت انقلابی است. امروز انقلاب خود را مدیون مدیریت انقلابی حضرت امام خمینی می‌داند.»
جمع‌بندی
ابعاد زیادی از محاسن انقلاب اسلامی و مدیریت حضرت امام خمینی به عنوان بنیان‌گذار انقلاب هنوز هم بر ما پوشیده است. هر چند بیش از 40 سال است که پیروزی انقلاب می‌گذرد و هنوز هم بسیاری از حرکت‌های صعودی دینی با در کشورهای مسلمان و سایر کشورهای دنیا در حال شکل‌گیری است ولی به نظر می‌رسد انقلاب اسلامی را می‌توان به مثابه یک موجود پیچیده دانست؛ موجودی هوشمند و با طراحی دقیق و به‌روز که می‌تواند مسیری مناسب را برای ظهور امام زمان عجل‌الله فرجه فراهم کند.

محمد جواد قائدی