برخی انسانها وقتی در دنیا پایان می‌پذیرند، تازه آغاز می‌شوند؛ و تأثیرات ابدی بر پیرامون خود دارند. تأثیرحاج‌قاسم بعد از شهادت در پیرامون خود، اصلا قابل مقایسه با قبل شهادت نیست. بر همین اساس مقام معظم ، تأکید نمودند که شخصیت حاج قاسم باید در قالب «مکتب شهید سلیمانی» مورد تحلیل، تحقیق، و بررسی قرار گیرد. از ابعاد گوناگونی می‌توان به چرایی این تاثیر پرداخت. از آنجایی که فرماندهی و رهبری ایشان منجر به اتحاد و یک‌دلی اقشار مختلف فرهنگی، و مذهبی در ایران و منطقه شده است؛ در این یادداشت قصد داریم ویژگی‌های مدیریتی و رهبری ایشان را با توجه به نظریات مختلف بیان کنیم.
ایرانی‌ها به خودشان افتخار کنند که مردی از میان آنها از یک روستای دورافتاده برمی‌خیزد، تلاش و خودسازی میکند، به چهره‌ی درخشان و قهرمان امّت اسلامی تبدیل میشود.
مقام معظم رهبری
26/9/99
می‌توان الگوی رهبری شهید سلیمانی را تجسم نظریه‌های مختلف رهبری، در ابعاد تکامل یافته‌ی آنها دانست. برخورداری این شهید از ویژگی‌های فردی مانند هوش، تاثیر گذاری، تعهد به هدف، ملاحظات انسانی در مورد زیر‌دستان، محبوبیت قابل توجه در بین مردم، دارا بودن توسعه‌ی چشم‌انداز آرمانی جهانی، در کنار عقلانیت. برخورداری از اراده‌ی قوی، و همزمان فروتنی؛ و در نهایت جلب اعتماد نه تنها افراد تحت امر، بلکه همه‌ی ذینفعان؛ به ترتیب وجود عناصری از نظریه‌های معاصر رهبری، مانند رفتار رهبری تحول گرا رهبری سطح 5 و نیز رهبری کاریزماتیک اجتماعی را نشان می‌دهد.
نظریه های معاصر غربی در مورد ویژگی‌های رهبری
• کاریزماتیک
به اعتقاد ماکس‌وبر، کاریزما یک ویژگی شخصیتی خاص در فرد است؛ که دارای منشا الهی و ستودنی بوده. در نتیجه فرد دارای این موهبت فوق بشری، از افراد عادی متمایز می شود؛ و او را رهبر تلقی می‌کنند. چهار ویژگی اصلی رهبران کاریزما عبارتند از:
1- دارای چشم انداز هستند. هدفی آرمانی دارند. و این هدف را به خوبی برای دیگران قابل درک می‌کنند.
2- برای دستیابی به چشم انداز به شخصه ریسک می‌کنند. هزینه‌های زیادی متحمل می‌شوند و حتی حاضرند خود را فدا کنند.
3- نسبت به نیازهای پیروان حساس‌اند. آنها توانایی دیگران را می‌شناسند، و به نیازهای آنها متعهدند.
4- رفتارهایی بروز می‌دهند که از عهده افراد عادی خارج است.

• تحول گرا
اساس نظریه رهبری تحول‌گرا بر چهار اصل استوار است.
1- نفوذ آرمانی: که در آن رهبران، تبدیل به الگوی مورد تحسین قابل احترام، و قابل تقلید پیروان می‌شوند.
2- انگیزش الهام بخش: رهبران تحول گرا، به وضوح انتظارات فراتر از سطح معمول را از پیروان خود مطرح می‌کنند.
3- تحریک خردمندی: آنها به کارگیری هوش، عقلانیت، و دقت را در حل مسائل ترویج می‌کنند.
4- ملاحظات انسانی: رهبر تحول‌گرا به تک تک افراد توجه دارد. و در یک ارتباط دوسویه نیازها و مطلوب‌های هر یک را مورد توجه قرار داده و آنها را توانمند می‌سازد.

• سطح پنج
رهبرانی که از خودخواهی مبرا باشند؛ و با فاصله گرفتن از نیازهای فردی، اهداف سازمان را در کانون توجه خود قرار دهند. توانایی گذار از خود را دارند. علاوه بر توانمندی‌های فردی، مهارت کار تیمی، شایستگی‌های مدیریتی، و توانایی ایجاد انگیزه، و تحریک دیگران برای عملکرد بالا، با دو ویژگی فروتنی و اراده‌ی قوی شناخته می‌شوند.
عدم حضور عامل اخلاق و اعتماد در نظریات غربی
حلقه‌ی گمشده در این سه نظریه اخلاق و اعتماد است. زیست مومنانه، و مجاهدانه‌ی سردار سلیمانی، در کنار این ویژگی‌ها، نوعی رهبری قابل اعتماد را ایجاد نمود. کسی که باورها و ارزش‌های خود را می‌شناسند؛ و آشکارا و خالصانه بر اساس این باورها عمل می‌کند؛ و به ایده‌آل‌های خود پایبند است. رهبری کاریزماتیک اجتماعی، نتیجه‌ی ترکیب اخلاق، و رهبری کاریزماتیک است. در این نوع رهبری به جای ارزش‌های خودمحور ارزش‌های دیگر محور مطرح است. که از سوی رهبران دنبال می‌شود.
الگوی ایرانی اسلامی
در الگوی ایرانی اسلامی، مدیریت و فرماندهی، خداوند محور، و اساس همه تلاش‌ها است. و همین امر موجب پدید آمدن برخی ویژگی‌های شخصیتی، رفتاری، و هنجاری می‌شود. که تنها در الگوی مدیریت و رهبری اسلامی_ایرانی تعریف پذیر است. و دیگر رهبران از جمله رهبران مادی فاقد آنها هستند.
مدیریت سردار سلیمانی همان مکتب امامین انقلاب و مدیریت اسلامی است. که به خوبی توانسته در عرصه‌ی عملیاتی عمده ویژگی‌های آن را محقق سازد. و به ما بیاموزد که مفروضات مدیریت اسلامی، گزاره‌های صرفا ذهنی، و نظری طبق نظریات غربی نیست. و در صورت نصب‌العین قرار گفتن آنها در عمل، می‌توان تبلور و تجلی آن را در امثال سردار شهید سلیمانی، و سازمان تحت امر وی شاهد و ناظر بود. رهبری اخلاص‌مدار آن بزرگوار، در قالب چهار عامل ایمان به خدا، جهادبا نفس، ولایتمداری، و حرکت جهادی طبقه بندی می‌شود. که هسته‌ی مرکزی آن همان رفتار خالصانه است.

نویسنده : زهره مؤمنیان